Çocuğumun Yanlış  Davranışını Nasıl Durdurabilirim?

Yaramaz, saldırgan, inatçı, huysuz olsa da; aslında her çocuk sevilmek ve başarılı olmak ister ve aslında her anne-baba; iyi anne baba olmak ve iyi çocuk yetiştirmek ister. Çocuğunuzun; onaylamadığınız, hatalı davranışlarını durdurmanın adımları, onunla doğru iletişim kurmakla başlar.

Çocuğunuzla iletişim kurarken;

1-BEDEN DİLİNİZİ KULLANIN VE GÖZ KONTAĞI KURUN
Çocuğunuzla bir şey konuşacağınız zaman; yakın mesafede, diz çöküp, aynı hizaya gelerek ve yüz yüze durarak konuşun. Bu duruş onu; konuşmaya ve işbirliğine açık hale getirir.

2-KOŞULSUZ KABUL EDİN
Çocuğunuzu kişi olarak; olumlu-olumsuz, güçlü-zayıf, yeterli-yetersiz bütün yönleriyle koşulsuz kabul edin.

3-DİNLEYİN
İletişim; konuşmak değil, dinlemekle başlar. Çocuğunuzla etkili iletişim kurmak istiyorsanız, dinleme becerinizi geliştirerek hem onunla iletişim kurun, hem de ona bu konuda model olun.

 

4-AKTİF DİNLEYİN VE ANLAMAYA ÇALIŞIN
Karşınıza aldığınız çocuğunuzu anlamaya çalışarak dinlemek olan aktif dinleme yaparken amacınız; onun anlattığı şeylerin altında yatan gerçek duygu ve düşüncelerini; yani ihtiyaçlarını anlamak olmalıdır.

Bunlardan sonra; çocuğunuz istemediğiniz bir davranışta bulunursa;

YANLIŞ DAVRANIŞI ‘’BEN DİLİNİ’’ KULLANARAK DURDURUN
Çocuğunuz; onaylamadığınız bir davranış yaptığında; onun kişiliğini hedef almadan, sadece hatalı davranışın; kısa, net ve somut tanımını yaparak, bu davranışın sizde; hangi etki ve duyguyu yaşattığını açıklayın.

 

UYGULAMA

1.ADIM:Çocuğunuzun kişiliğini hedef almadan, sadece onaylamadığınız davranışı; yargılamadan ve suçlamadan; kısa, net ve yaşına uygun somut cümlelerle tanımlayın.

ÖRNEKLER
*Oyuncaklarınla oynadıktan sonra toplamadığın zaman…..
*Kardeşine vurduğun zaman….
*Oyuncağı havada salladığında…
*Oyuncakçıda ağladığında….
*Tabağındaki yemeği bitirmediğin zaman….
*Okuldan gelince ellerini yıkamadığın zaman….
*Böyle bağırarak ağladığında….

 2.ADIM:Bu davranışın sizde yarattığı duyguyu farkedin ve ifade edin.
ÖRNEKLER
*üzülüyorum…
*kızıyorum…
*endişeleniyorum…
*rahatsız oluyorum
*korkuyorum…
*sıkılıyorum..

 

3.ADIM:Bu davranışın; somut, gerçek ve dürüst etkisini söyleyin.
ÖRNEKLER:
*odan çok karışıyor.
*kardeşinin canı yanıyor.
*oyuncakçıda zor durumda kalıyorum.
*yeterince beslenemeyeceğini ve gelişemeyeceğini düşünüyorum.
*çok yoruluyorum.
*kardeşine çarpabilir.
*başım ağrıyor.

ÖRNEK CÜMLELER
kırmızı renk   :davranışın somut tanımı
yeşil renk        :sizde yol açtığı duygu
mavi renk       :davranışın somut etkisi

• Kardeşini ittiğin zaman hem üzülüyor, hem de kızıyorum. Çünkü ikinize de zarar gelmesin ve canınız yanmasın istiyorum.
• Yemeğini bitirmediğin zaman yeterince beslenemeyeceğini ve gelişemeyeceğini düşünüyorum. Bu da beni üzüyor ve endişelendiriyor.
• Lavaboda suyla oynadığın zaman kızıyorum. Çünkü; üstün ıslandığında kıyafetlerini değiştirmek zorunda kalıyorum.
• Elindeki oyuncağı böyle çevirdiğinde kardeşine zarar vermenden korkuyorum.
• Uyku saatinde yatmadığında, kızıyorum. Çünkü; yoruluyorum ve dinlenmek istiyorum.
• Gece yatağımıza geldiğinde rahat uyuyamıyor ve uykusuz kalıyorum. Bu nedenle yorgun ve gergin oluyorum.
• Oyuncağını yemek masasına getirmen beni kızdırıyor. Çünkü; onunla oynadığın için yemeğini yemiyorsun.
• Yatarken sana 1 kitap okumaktan çok keyif alıyorum ama daha fazlasını istediğinde sıkılıyorum. Çünkü; ben de artık dinlenmek istiyorum.
•  

‘’BEN DİLİNİN’’  YETİŞKİNE  YARARLARI

• Duygu ve düşünceler anında iletildiği için yetişkini rahatlatır. Öfke, kızgınlık gibi duyguların birikimini önler.
• Somut etkiyi ifade eden yetişkin, bazen belirgin bir etkinin olmadığını fark eder. (yorgunluk, başka birine kızgınlık gibi)

ÇOCUĞA YARARLARI

• Yetişkin ve çocuğun birbirini anlamasını kolaylaştırır.
• Çocuk hangi davranışının sorun yarattığını anlar.
• Ben dili mesajları çocuğun benlik saygısı ve kişiliğini zedelemez. Kendisine olan güven duygusunu sarsmaz.
• Ben dili mesajlarında suçlama ve yargılama olmadığı için çocuk, savunucu bir tutum içine girmez.
• Çocuk; yetişkinin de bazı hakları, beklentileri ve duyguları olduğunu fark eder.
• Çocuğun, empati, başkalarını anlama becerisinin gelişimini sağlar.
• Davranışını değiştirme özgürlüğünü ve sorumluluğunu çocuğa bırakır. Bu durum çocukta dış denetim yerine iç denetimin gelişmesine yardımcı olur.
• Ben dili mesajı alan çocuk da, kendisini ben dili mesajı ile ifade etmeyi öğrenir.

Araştırmalar; ben dili mesajları gönderilen çocukların; sorumluluk duygularının daha iyi geliştiğini, düşünme yeteneklerinin arttığını ve neden-sonuç ilişkilerini daha iyi kurduklarını göstermektedir.

 

Psikolog Nihal AKYILDIZ

 

#çocukgelişimi, #bedendili, #eğitim,  #çocukeğitimi, #koşulsuzkabul, #çocuklarlailetişim, #çocukpsikoloğu, #ataşehirpsikolog #ataşehirçocukpsikoloğu #psikolognihalakyıldız #çocupsikolojisi #kolektifpsikoloji #psikologlar #pedagoglar #kurallar #sınırlar #çocuklarasınırkoyma #psikolojikdanışman #psikologezgibaşaran #anadoluyakasıpsikolog #psikoloji

Kaynak:

*Yetişkin ve Çocuk İletişimi / Yrd.Doç.Dr.Aysel Çağdaş

*Temel Görüşme Becerileri-Eğitim Notları  Uzm. Psik. Şermin Erdoğan